Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

má ég spyrja

  • 1 SPYRJA

    * * *
    (spyr, spurða, spurðr), v.
    1) to track, trace steps or footprints (hundar þeir, er vóru vanir at spyrja þá upp, er undan hljópust);
    2) to investigate, find out (þeir fengu hann eigi upp spurðan);
    3) to ask;
    G. spurði, hvat hann vildi þá láta at gera, G. asked what he wished them to do;
    with gen., spyrja e-n tíðenda, to ask tidings of one;
    spyrja e-n ráðs, to ask advice of, consult one;
    H. spurði margs ór brennunni, H. asked much about the burning;
    with preps., spyrja e-n af e-u, at e-u, at um e-t, um e-t, to ask one about a thing;
    spyrja at e-m, to inquire after one;
    spyrja e-n at nafni, to ask one his name;
    spyrja eptir, to ask, inquire (spurði hón eptir, hvat íslenzkra manna væri á skipi);
    spurði Höskuldr dóttur sína ekki eprit, H. did not ask his daughter’s consent;
    4) to hear, be informed of (spyrja sönn tíðendi);
    Snorri spyrr nú, hvar komit málunum, now S. hears how the causes stood;
    spyrja til e-s, to get inelligence as to, hear of (síðan hefi ek aldri til hans spurt);
    5) refl., spyrjast, to be heard of or reported, to get abroad;
    til Þórveigar spurðist þat, at hon lá hætt, it was told of Th. that she was very ill;
    impers., mér spyrst á þann veg, I am told;
    hefir til þessa skips aldregi spurzt, nothing has since been heard of this ship;
    spyrjast fyrir um e-t, to inquire about (þeir spurðust þá fyrir um ferðir Ólafs konungs);
    recipr. to ask one another (spyrjast tíðenda).
    * * *
    pres. spyr, spyrjum, pl. spurði; subj. spyrði; imperat. spyr, spyrðú part. spurðr, spurt: a part. spurnum, as from a strong verb spurinn, Sks. 12 B. In mod. usage sounded as with u throughout, thus, infin. spurja; pres. spur; imperat. spurðu: with neg. suff. spyrjattu ( speer thou not), Fas. i. (in a verse): [spor; A. S. spurian; Scot. and North. E. speer; Germ. spüren; Swed. spörja, spörge.]
    B. To track, trace steps or footprints; nú er maðr stolinn fé sínu, ok sér hann manna-farveg liggja frá garði, þá skal hann … spyrja til garðs manns, Gþl. 539; með hundum, er því vóru vanir at s. þá upp er undan hljópusk, Ó. H. 247, Hom. 159.
    2. metaph. to track, investigate, find out (Germ. aufspüren): ok er engi likari til enn annarr, þá skolu ölhús-menn morð spyrja, N. G. L. i. 62; en erfingi spyri morð ef hann kann eptir koma, ii. 215; þá spyri erfingi morðs (morð), i. 309, but this sense is old and obsolete: s. upp, to find out; þeir fengu hann eigi upp spurðan, Sturl. ii. 125.
    II. to speer, ask, absol. or with gen.: spyrja lögspurning, Grág. i. 21; Gunnarr spurði, hvat hann vildi þá láta at gera, Nj. 100: þeir spurdu hvat þar væri komit. Fms. i. 9:—with gen., s. e-s, to enquire after; spyrr konungr margra tiðinda, iv. 192: hann spurði margs ór brennunni, Nj. 213, passim: to request, spyrja síðan alla lögréttu menn, Grág. i. 8.
    2. with prepp.; spyrja at e-u or spyrja e-n at e-u, to speer or ask after; spurði hann at Ástriði ok syni hennar, Fms. i. 70; s. at þingfesti manna, Grág. i. 19: spyrr Sigvaldi at ferðum Ólafs, Fms. x. 226, Gþl. 221; konungr spurði hann at nafni, speered at him for his name, Nj. 6:—s. eptir, spurði Höskuldr dóttur sína ekki eptir, did not ask her, ask her consent, Ni. 17; spurði Fjönir eptir bræðr sína, F. asked after his brothers. Fms. xi. 44; s. eptir e-n, to enquire after, i. 263, iv. 32, Eg. 89:—s. e-n um e-t (= eptir e-u), þeir spurðu Gunnar um fundinn, Nj. 100.
    3. to hear, be informed of (Germ. erfahren): þat spyrja synir Haralds, Fms. i. 18; þat spyrr Bárðr at …, Eg. 31; Snorri spyrr nú hvar komit er málunum, Nj. 244, passim: s. til e-s, to get intelligence as to; þeir spurðu til Birkibeina, Fms. ix. 224; Gregorius spurði til þeirra þar sem hrita Saurbæir, vii. 270; spurði hann til Sóta, at hann var farinn suðr, Nj. 7.
    III. reflex. to be reported, get abroad; skipkváman spyrsk, Nj. 5; tíðendi spyrjask, 25, 85; til Þorveigar spurðisk þat, at hón lá hætt, it was told of Th. that she was very ill, Korm. 164; hefir til þess skips aldregi spurzk, nothing has since been heard of this ship. Nj. 282: impers., mér spyrsk á þann veg, I am told, Eg. 20: spyrjask fyrir um e-t, to enquire, Ld. 226, Hkr. ii. 333: spyrjask um vandliga, id., Sks. 284.
    2. recipr. to ask one another; spyrjask tíðenda, Nj. 227, 228, Eg. 547.
    3. part., svara spurnum hlut, Sks. 12 B.

    Íslensk-ensk orðabók > SPYRJA

  • 2 spyrja

    [sb̥ɪrja]
    spyr, spurði, spurðum, spurt [sb̥ʏr̥tʰ]
    1. vt
    1) ( e-n e-s, e-n að e-u, um e-ð) спрашивать (кого-л. о чём-л.)

    spyrja e-n að heiti — спрашивать кого-л., как его зовут

    spyrja e-n ráða — спрашивать совета у кого-л.

    spyrja til e-s — услышать [узнать] о чём-л.

    1)

    þegar þessi tíðindi spurðust — когда об этом узнали, когда это стало известным, когда эти новости распространились

    Íslensk-Russian dictionary > spyrja

  • 3 spyrja

    v (acc/gen)(spyr, spurði, spurðum, spurt)
    1. ptát se
    Ég spurði ekki að því.
    spyrja e-n út úr - (vy)zkoušet (vědomosti ap.)
    2. zeptat se, dotázat se, informovat se
    spyrja frétta - ptát se, co je nové
    spyrjast- (refl) - rozšířit se (zpráva ap.)
    Þetta spurðist til landsins.

    Íslensk-tékknesk orðabók > spyrja

  • 4 spyrja

    v. слаб. -ja-; praes. spyr, pl. spyrjum; praet. spurða, pl. spurðum; conj. spyrða; pp. spurðr, spurt
    1) выслеживать, идти по следам

    með hundum, er því vóru vanir at spyrja þá upp, er undan hljópust — с собаками, приученными к тому, чтобы выслеживать беглецов

    3) (e-n e-s, af e-u, at e-u, at um e-t, um e-t) спрашивать (кого-л. о чём-л.), осведомляться, справляться (у кого-л. о чём-л.)

    Gunnarr spurði, hvat hann vildi þá láta at gera — Гуннар спросил, что ему теперь делать, Nj. 65

    spyrja e-n tíðenda — спрашивать кого-л. о новостях

    spyrja e-n ráðs — просить совета у кого-л., советоваться с кем-л.

    * * *
    гл. сл. - ja- спрашивать; узнавать
    д-а. spyrian, д-в-н. spurien чувствовать (н. spüren), ш. spörja спрашивать, д. spørge то же, нор. spørre то же; к spor

    Old Norse-ensk orðabók > spyrja

  • 5 spyrja

    ask

    Faroese-English dictionary > spyrja

  • 6 spyrja e-n uppi

    выследить, разыскать (кого-л.)

    Íslensk-Russian dictionary > spyrja e-n uppi

  • 7 spyrja um

    inquire, enquire

    Íslensk-ensk orðabók > spyrja um

  • 8 Spyrja

    Spørge
    Kann myndugleikin, tá ið hann hevur spurt seg fyri hjá bankanum...
    Kan myndigheden efter høring af banken...

    Faroese-Danish dictionary > Spyrja

  • 9 spyrja

    v.
    to ask
    (spyrji, (spyr), spurdi, spurdu, spurdur)

    Faroese-English dictionary > spyrja

  • 10 biîja um, spyrja eftir

    Íslensk-ensk orðabók > biîja um, spyrja eftir

  • 11 inna eftir, spyrja frétta af e-m

    Íslensk-ensk orðabók > inna eftir, spyrja frétta af e-m

  • 12 òarf ekki nema spyrja

    Íslensk-ensk orðabók > òarf ekki nema spyrja

  • 13 ask

    spyrja, biðja

    English-faroese dictionary > ask

  • 14 просить

    spyrja

    Русско-исландский словарь > просить

  • 15 спрашивать

    spyrja

    Русско-исландский словарь > спрашивать

  • 16 HEIMR

    (-s, -ar), m.
    1) a place of abode, a region or world (níu man ek heima); spyrja e-n í hvern heim, to ask one freely;
    2) this world (segðu mér ór heimi, ek man ór helju); koma í heiminn, to be born; fara af heiminum, to depart this life; liggja milli heims ok heljar, to lie between life and death;
    3) the earth; kringla heimsins, the globe.
    * * *
    m. [Ulf. heimos (fem. pl.) = κώμη; A. S. hâm; cp. Eng. home, and in local names -ham; O. H. G. haim; Germ. heim; Dan. hjem; Swed. hem]:—prop. an abode, village, and hence land, region, world:
    I. abode, land,
    1. partly in a mythol. sense, each heimr being peopled with one kind of beings, gods, fairies, men, giants, etc.; níu man ek heima, I remember nine abodes, Vsp. 2, and also Alm. 9 sqq., Vþm. 45, refer to the mythol. conception of nine heavens, nine kinds of beings, and nine abodes, cp. Goð-heimr, God-land, Yngl. S., Stor.; Mann-heimar, Man-land, the abode of men, Yngl. S.; Jötun-heimar, Giant-land; Álf-heimr, Elf-land, Fairy-land; Nifl-heimr, Mist-land, the world below, Edda, Gm.; Undir-heimar, the nether world, Fms. iii. 178, Fas. iii. 391; Upp-heimr, the ‘Up-land,’ Ether, Alm. 13; cp. also Sól-heimar, ‘Sun-ham,’ Sunniside, freq. as a local name, Landn.; vind-h., ‘wind-ham,’ the heaven, Vsp. 62; sá heimr er Múspell heitir, Edda 3; heyrir blástr hans í alla heima, 17: the phrase, spyrja einn í alla heima, to ask one freely; er slíkt harla úhöfðinglegt at spyrja úkunna menn í hvern heim, Fb. i. 211.
    2. the region of the earth or sky; Austr-heimr, the East; Norðr-h., the North; Suðr-h., the South; Vestr-h., the West; Jórsala-heimr, Palestine: poët., dvalar-heimr, a dwelling-place, Sól. 35; ægis-h., 33; alda-h., the abode of men, 41; heimar goða, the abode of gods, Hkm. 13; munar-h., a place of bliss, Hkv. Hjörv. 42; ljóð-h., the abode of men, Gg. 2; myrk-h., the mirky abode, Akv. 42; sólar-h., the sun’s abode, heaven, Geisli.
    3. a village, in local names, Engl. -ham, Germ. -heim; but in mod. Dan., Norse, and Swed. local names contracted to -om or -um, so that in many instances it is doubtful whether it is from heim or a dat. pl. in um, thus Veom, Viom may be Véheimr or Véum; Sæ-heimr = mod. Norse Sæm; Há-heimr = Hæm; Fors-heimr = Forsum, Munch, Norge’s Beskr. Pref.: in Icel. not very freq., Sól-heimar, Man-heimar (cp. Safn i. 353 note), Vind-h.: the mythical Glaðs-h., ‘Bright-ham,’ Þrym-h., Þrúð-h., Gm. 4, 8, 11.
    II. this world, opp. to Hel or other worlds; fyrst fólkvíg í heimi, Vsp. 26; segðu mér ór heimi ek man ór Helju, Vtkv. 6, Hkv. Hjörv. 40, Skv. 3, 62, Vþm. 49, Am. 83, Stor. 19, Vsp. 46, Helr. 4; koma í heiminn, to be born, Fas. ii. 513; þessa heims, in this world, 623. 48, Gþl. 42, Hom. 48; opp. to annars heims, in the other world; þessa heims ok annars, Nj. 200, Sks. 354; kringla heimsins, the globe, orbis terrarum, Hkr. (init.); um allan heim, Grág. i. 169; heimr er bygðr, Ísl. ii. 381; spor þín liggja lengra út í heim en ek fæ séð, Orkn. 142; var heimrinn allr greindr í þriðjunga, Al. 117, Sks. 194, Rb. 134; al-heimr, the universe; minni-h., microcosmos, Eluc. 19.
    2. phrases, liggja (vera) milli heims ok Heljar, to lie between life and death, in extreme illness, Fb. i. 260 (of a swoon); lá Þorsteinn þá milli heims ok heljar ok vætti sér þá ekki nema dauða, Fas. ii. 437; þá sigaði svá at honum, … ok lá náliga í milli heims ok heljar, Grett. 114; sýna e-m í tvo heimana, to make one look into two worlds, i. e. to treat a person roughly; cp. laust hann svá at hann vissi lítið í þenna heim, he struck him so that he nearly swooned, Karl. 35.
    3. eccl. the world, mundus; heims ágirni, Hom. 73; stíga yfir heiminn, to overcome the world, 49, N. T. passim, e. g. John xvi. 8, 11, 20, 33; heims börn, the children of the world, Pass.; heims dýrð, the glory of the world, Post.; heims skraut, the pomp of the world, Hom. 83; hold ok heimr, the flesh and the world, N. T. 4. denoting people, only in the compd þing-heimr, an assembly, cp. Fr. monde.
    COMPDS: heimsaldr, heimsálfa, heimsbrestr, heimsbygð, heimsendi, heimskringla, heimsskapan, heimsskaut, heimsslit, heimssól, heimsstaða, heimsstjórn, heimsstýrir, heimsvist, heimsþriðjungr.

    Íslensk-ensk orðabók > HEIMR

  • 17 TIL

    * * *
    prep. with gen.
    1) to (ríða til skips, koma t. Noregs); leiða, stefna t. e-s, to lead, tend towards;
    2) of; tala vel, illa t e-s, to speak well, ill of one; vita t. e-s, to know of, be conscious of; spyrja t. e-s, to hear tidings of; segja t. e-s, to tell of; ljúga t. e-s, to tell a falsehood about;
    3) on; t. annarrar handar, on the other hand or side; t. vinstri, hœgri handar, on the left, right hand;
    4) denoting reason, purpose, respect (svelta sik t. fjár; berjast t. ríkis; blóta t. árs; sverð ørugt t. vápns); liggja t. byrjar, to wait for a favourable wind; hross t. reiðar, a horse for riding;
    5) e-m verðr gott, illt t. e-s, one is well or ill off for a thing, has much or little of it; þeim varð gott t. manna, they got together many men; land illt t. hafna, a land ill off for havens; henni féll þungt t. fjár, she was pressed for money;
    6) with verbs, gera e-t t. skaps e-m, to do a thing to please one; jafna e-u t. e-s, to compare it with; gera vel, illa t. e-s, to treat one well, badly;
    7) of time; t. elli, to old age; t. dauðadags, till one’s death day; liðr á sumarit t. átta vikna, the summer passed till eight weeks were left; t. þess er, þar t. er, until; allt t., all the time till;
    8) ellipt. and adverbial usages; vera t., to exist; fala hey ok mat, ef t. væri, if there were any left; hvárttveggja er t., there is a stock of both; eiga t., hafa t., to possess; þat áð, sem helzt var t., ready to hand; vera t. neyddr, to be forced; skilja t., to reserve; verða fyrstr t., to be the first to do a thing;
    9) too (t. ungr, t. gamall, eigi t. víðlendr); eigi t. mikit, not too much, not very much; æva t. snotr, not too wise; helzt t. (helzti), mikils t. (mikilsti), by far too much.
    * * *
    prep. with gen. As to this particle, the two branches of the Teutonic family vary: all the South Teut., including the Goth., present the form without the final l; Goth. du (qs. tu) = πρός, εἰς; A. S., Hel., Old Fris. te, to; North. E. te; Engl. to; Dutch te, toe; O. H. G. zi, za, zuo; Germ. zu; Old Frank. to, te, ti; while the Northerners add the l, as Dan., Swed., North. E. and Scot. til; the Swedes double the l, till. That til is the truer form is seen from rhymes, til vilja, Vígl.: on the other hand, mod. provinc. Norse and Swedish drop the l, thus te, Ivar Aasen, Rietz. The Engl. uses both forms, to, of place, till, of time, of which the latter is no doubt borrowed from the Norse or Danish: til = to is quite common still in Cumberland and other North. E. counties, ‘to gang til Carlisle,’ etc.; a single instance of the form til is said to exist in an old Northumbrian vellum. Both forms, to and til, are, we believe, identical, the latter being a compound particle, ti-l, although the origin of the l has not as vet been made out. The uncompounded particle ti- is not entirely unknown in the Scandinavian, for it has been preserved in the compds mikils-ti, hölz-ti, unz-t, qq. v. ☞ Particles, even brief monosyllabic ones, often turn out to be compds, as e. g. ok(conj.), or the suffixed verbal negative; the prep. ‘til’ therefore is no more akin to the Germ. noun ziel than is ‘ok’ ( and) to ok ( a yoke); the apparent similarity in sense is in both cases merely accidental.
    A. To, with gen., also used elliptically or as an adverb; bjóða e-m til sín, Eg. 140; til kirkju, Nj. 209; koma til boðs, 50; ganga til búðar, Grág. i. 31; ríða til skips, Ísl. ii. 192; leiða til skips, Ld. 74; til Íslands, Nj. 10; ríða til Norðrárdals, ok svá til Hrúta-fjarðar ok til Laxárdals, 32; koma til Noregs, 121; hann fór til Ólafs á Dröngum, til Gests í Haga, Landn. 154; sækja giptu til e-s, Fms. v. 154: adding direction, austr, vestr, suðr … út, inn, upp, fram, norðr til Þrandheims, austr til Danmerkr, vestr til England:, suðr til Björgynjar, etc., passim; út til, inn til, Landn. 140; heim til, Fms. xi. 382; upp til borgar; neðan til knjá, Nj. 209.
    2. with verbs, to, towards; leiða, stefna … til, to lead, tend towards, Eg. 230, Nj. 4, 102; tala vel, ílla til e-s, to speak well or ill ‘towards,’ i. e. of; vita til e-s, to know of, be conscious of, Fms. i. 142, x. 377; íllorðr til e-s, Nj. 142; minna til e-s, to remember; minnask til e-s, to kiss, 282; drekka til e-s, to ‘drink towards’ (vulg. Engl.), i. e. drink to one, Eg. 552 (also ellipt. drekka e-m til); vísa til e-s (til-vísan), Landn. 192, Nj. 209; taka til e-s, 196, Fms. i. 151: with verbs denoting to look, see, hear, turn, sjá, gæta, hlýða, heyra, hugsa … til e-s, to look, listen, think, speak … to one, Eg. 380, Nj. 2, 10, 87, 91; þeir sá eyjar í haf til útsuðrs, Landn. 35; hann sá opt ljós til leiðis konungsins, Fms. xi. 286; þeir sá eld til Úlfars-fells, Eb. 156; heyra gný ok glam til hersins, Fms. vi. 156, viii. 125; til norðr-ættar, xi. 230; sá menn elda brenna til hafs, x. 157; vissi til lands, Eg. 389; þann veg er veit til Hlaða, Fms. x. 265; horfa aptr til hala; í þeim hlut húss er til vetfangs horfir, Grág. ii. 125; spyrja til e-s, to speer after, hear tidings of one, þetta spyrsk til skipa, Fas. i. 241, Nj. 7; spyrja gott til e-s, Hkr. i. 140: segja til e-s, to tell of(see segja), Nj. 46, Ld. 40, Hrafn. 5; ljúga til e-s, to tell a falsehood of, Finnb. 318.
    3. til annarrar handar, on the other hand or side, Nj. 50, 97; til vinstri, hægri handar, til beggja handa, Hkr. i. 158, Eg. 65.
    II. denoting business, reason, purpose, capacity, respect; leggjask til svefns, ÓH.; ganga til svefns, Eb. 156; halda barni til skirnar, K. Á. 146; ríða til dagverðar, Nj. 219; fara til vistar, 40; dómar fara út til sóknar, Eg. 725; falda sér til vélar við konu, Grág. i. 338; skipa mönnum til umráða, i. 5; svelta sik til fjár, Nj. 18; drepa e-n til fjár, göra e-t til fjár, Ld. 264; gefin ( married) til fjár, 26, Nj. 257; skora á e-n til landa, Landn. 80; Eg. 498; sækja til trausts, Ld. 26; sækja til landa, Nj. 103; sækja til faðernis, Grág. i. 140; leggja fé til höfuðs e-m, taka fé til höfuðs e-m, Ld. 50, Eg. 375; berjask til ríkis, Fms. vii. 283; blóta til árs, Hkr. i. 13; sverð öruggt til vápns, Ld. 244; hafa eðli til e-s, Skálda 171; selja e-t til silfrs, to convert it into silver, Landn. 293 (Hb.); ætla e-n til dráps, Nj. 163; hlaðinn til hafs, ready for use, Fms. x. 157; liggja til byrjar, i. 135, Eg. 183; taka til konungs, Fms. i. 21; taka til lögsögu-manns, Nj. 164; kjósa til veganda, 100; vinna til e-s (see vinna); gefa til bóta, 101; göra til saka, 80; taka til ráða, 75; hvat er til ráðs, 76; þat er til jartegna, Eg. 768; til merkja (til marks), 766; til gagns, til lítils, Nj. 52; til meins, 106; til sæmdar, 79; til tíðenda, Eg. 201; til næringar, til viðrværis, til fæðu, til matar, Stj. 87, Fms. i. 126, Eg. 221; hross til reiðar, Hrafn. 7; til skjóls, Grett. 169; til sóma, til eptirlætis, Nj. 89; til spotts, Korm. 232; til gamans, til hvárs, for what purpose; as also, til einskis, til góðs, til ílls, til nokkurs.
    2. kaupa til tuttugu hundraða, to the amount of, Landn. 145; til fulls eyris, Grág.; fé til tveggja aura gulls, Fms. vii. 218; til fulls, fully; til jafns við, Nj. 46; til hálfs, Eg. 379; til loks, finally, to the end (see lok); vaxa meirr en til dæma, beyond example, unexampled, Stj. 87; draga til dæmis, to produce for the sake of example, Mar.; hence, til dæmis (as adverb), for instance (written abbreviated in mod. books, t.d. = e. g.)
    3. e-m verðr gott, íllt til e-s, to be well or ill off for a thing, have little of it; þeim varð gott til manna, Nj. 20; land íllt til hafna, a land ill off for havens, Eg. 332; þar var íllt til vað-mála, short of, Bárð. 5 new Ed.; henni féll þungt til fjár, Nj. 31; góðr til ( open-handed as to) fjár ok metnaðar, Eg. 17; færr til e-s, able to do a thing, Nj. 97, Fms. ix. 530; vænn til framkvæmdar, 480; líkligr til e-s, likely to, Nj. 132; hafa verðleika til e-s, to deserve of, Eg. 226.
    4. with verbs; göra e-t til skaps e-m, Nj. 198; göra til skaps vina minna, 80; jafna e-u til e-s, to compare it with, Ld. 60; vera til eptirmáls, Nj. 166; göra vel, ílla til e-s, Eg. 542, Ld. 62; vinna til e-s, 50, Ísl. ii. 253, Nj. 101, Eg. 519; hlutask til e-s, Nj. 101; beina til, búa til, afla til, efna til, fá til, göra til, hjálpa til, inna til, leggja til, reyna til, ráða til, segja til, skipa til, stilla til, stoða til, stofna til, taka til, vinna til, vísa til, vána til, e-s, all verbs of providing, doing, helping, disposing, and the like; as also kalla til.
    5. vera til vers, to be fishing, Korm. 142, rare, but cp. the Dan. phrase, til sös = at sea.
    III. temp., til miðs aptans, Hrafn. 7; til elli, Ld. 12; til dauða-dags, Nj. 109; allt til dauða-dags, Fms. i. 17, etc.
    2. til skamrar stundar, i. e. till within a short time, a short time ago, Hom. 107; líðr á sumarit til átta vikna, the summer passed till eight weeks (were left), Nj. 93; vika til þings, a week to (i. e. before) the season of the þing, Grág.; þrír dagar til sumars, Edda 26; tíu vikur til vetrar, Ld. 106; stund til hádegis, stund til miðs morguns, dagmála, in measuring time, used in Icel. exactly as in Engl., ten minutes to eight, a quarter to eleven, (but mod. Dan. follows the Germ. mode of reckoning, for there ‘ti minutter til tolv’, ten minutes towards twelve, is = Engl. ‘ten minutes past eleven’); til þess, until, Nj. 153; allt til, all the time till, 272, Hrafn. 7; þar til er, until, Nj. 4.
    IV. ellipt. and adverbial usages; vera til, to be ‘toward’ to exist; eiga til, hafa til, to possess; fala hey ok mat ef til væri … hvárt-tveggja er til, Nj. 73; ef þú kemr eigi til, if thou comest not to hand, 4; ef nökkut var til, Eg. 267; þat ráð sem helzt var til, ready on hand, 42; munu eigi tveir til, Nj. 261; kómu þeir þangat til, 80; ætla svá til, 86; vera til neyddr, to be forced, 98; þat er þú þarft til at taka, 105; gefa fé til, 75; væri mikit gefanda til, at, 98; telr hann þat til, at …, Fms. xi. 137; skilja til, to reserve, Nj. 54; spara til, 3, Hkr. i. 196; mæla til, 99; tala til, 216; eiga ætt til, Edda 7; hafa aldr til, Eg. 190; skorta til, Nj. 73; íllt þótti mér til móti at mæla, Fms. xi. 242; verða fyrstr til, to be the first to do a thing, v. 103; sem lög stóðu til, Ld. 32; hljótask af mér til, Nj. 113; sækja mál til laga, 86.
    2. of direction; sunnan til, Sks. 216; norðan til, e. g. sunnan til við ána, on the south side of the river, Sks. 216.
    B. Too, Lat. nimis; eigi til víðlendr, Fms. vi. 94; eigi til görla, 205; til ungr, til gamall, Grág. i. 192; verða til seinn, Bær. 15; honum þótti sinn hluti til lágr, Lv. 97; engi hefir til djarfligar risit, Mar.; helz til, mikils til, by far too much, as in mod. usage; but the ancients said hölzti (helzti) and mikilsti, thus mikilsti ( too much), Hm. 66, Bs. i. 775; hölzti, Nj. 191, Ld. 188, 216, Al. 37, 41, Fms. viii. 91, 133, Hkr. iii. 376; helzti, Eb. 154, etc., see heldr, B. III; unzt, see that word.

    Íslensk-ensk orðabók > TIL

  • 18 inquire

    1) (to ask: He inquired the way to the art gallery; She inquired what time the bus left.) spyrja um
    2) ((with about) to ask for information about: They inquired about trains to London.) spyrjast fyrir um
    3) ((with after) to ask for information about the state of (eg a person's health): He enquired after her mother.) grennslast fyrir um
    4) ((with for) to ask to see or talk to (a person): Someone rang up inquiring for you, but you were out.) spyrja um
    5) ((with for) to ask for (goods in a shop etc): Several people have been inquiring for the new catalogue.) spyrjast fyrir um
    6) ((with into) to try to discover the facts of: The police are inquiring into the matter.) grennslast fyrir um, rannsaka
    - make inquiries

    English-Icelandic dictionary > inquire

  • 19 EPTIR

    prep with dat. and acc.;
    I. with dat.
    1) with verbs of motion, after (ríða, róa, fara, ganga, senda e-m);
    2) denoting the aim and object of many verbs;
    leita, spyrja, frétta, eptir e-u, to search, ask, inquire after;
    líta eptir e-u, to look afler, attend to;
    bíða eptir e-u, to wait for;
    vaka eptir e-m, to sit up waiting for one;
    segja eptir e-m, to report behind one’s back;
    3) following the course of a track, road, etc., along;
    niðr eptir hálsinum, down the hill;
    eptir endilongu, from one end to the other;
    eptir miðju, along the middle;
    4) after, according to, in accordance with (eptir sið þeirra ok lögum);
    hann leiddist eptir fortölum hennar, he was led by her persuasion;
    gekk allt eptir því sem H. hafði sagt, according as H. had said;
    5) denoting proportion, comparison;
    fátt manna eptir því sem hann var vanr, few men in comparison to what he was want to have;
    6) with verbs denoting imitation, indulgence, longing after;
    láta eptir e-m, to indulge one;
    breyta eptir e-m, to imitate;
    7) behind (hann leiddi eptir sér hestinn);
    fundust eptir þeim írskar bœkr, which they had left behind;
    II. with acc.
    1) of time, after, in succession to (vár kom eptir vetr);
    hvern dag eptir annan, one day after the other;
    ár eptir ár, dag eptir dag, year by year, day by day;
    eptir þat, after that, thereafter;
    2) denoting succession, inheritance;
    taka e-t í arf eptir e-n, to inherit from one;
    hann tók konungdóm eptir föður sinn, after his father;
    vita þá skömm eptir sik, to leave such a bad report;
    skaði mikill er eptir menn slíka, there is a great loss in such men;
    III. as adv.
    1) after;
    annat sumar eptir, the second summer after;
    um daginn eptir, the day after;
    eptir um várit, later during the spring;
    eptir koma úsvinnum ráð, the fool is wise when too late;
    2) behind;
    bíða sitja eptir, to wait, stay behind;
    vera, standa eptir, to remain behind, be left;
    halda e-u eptir, to keep back;
    skammt get ek eptir þinnar æfi, I guess that little is left of thy life;
    3) before the rel. part., eptir er = eptir þat er, after (ef maðr, andast á þingi eptir er menn eru á braut farnir);
    4) eptir á, afterwards, later on;
    * * *
    better spelt eftir, in common pronunciation ettir, a prep. with dat. and acc. and also used as adv. or ellipt. without a case: an older form ept or eft only occurs in poetry, Skm. 39, 41, Ýt. 2, Edda 91 (in a verse); ept víg, Hkr. i. 349 (in a verse), iii. 50 (Arnór); [cp. Goth. afar; Runic stone in Tune, after; A. S. æft; Engl. after, aft; Swed.-Dan. efter]:—after.
    A. WITH DAT., LOC.; with verbs denoting following, pursuing, or the like; hann reið e. þeim, Eg. 149; hann bar merkit eptir honum, he bore the standard after him, 297; róa e. þeim, to pull after them, Ld. 118; þegar e. Kara, on the heels of Kari, Nj. 202; varð ekki e. honum gengit, none went after him, 270.
    β. with the notion to fetch; senda e. e-m, to send after one, Eb. 22, Nj. 78, Fms. i. 2; ríða í Hornafjörð e. fé yðru, ride to H. after your things, Nj. 63.
    γ. ellipt., viljum vér eigi e. fara, we will not follow after them. Eb. 242; ek mun hlaupa þegar e., Nj. 202.
    2. metaph.,
    α. with verbs denoting to look, stara, líta, sjá, gá, horfa, mæna, etc. e. e-u, to stare, look after a thing while departing, Ísl. ii. 261: leita, spyrja, frétta etc. e. e-u, to ask, ‘speer,’ seek after a thing, Nj. 75, Eg. 155, 686, Fms. i. 71, x. 148, etc.
    β. segja e. e-m, to tell tales, report behind one’s back in a bad sense, 623. 62; þó at ek segða eigi óhapp eptir tengda-mönnum mínum, Sturl. i. 66; sjá e. e-u, to look after, miss a thing, Nj. 75; leggja hug e. e-u, to mind a thing, Ísl. ii. 426; taka e., to mind, mark a thing; ganga e. e-u, to retain a thing, Fms. x. 5.
    γ. verbs denoting to expect; bíða, vænta e. e-u, to expect, wait for a thing; vaka e. e-m, to sit up waiting for one, but vaka yfir e-m, to sit up nursing or watching one, cp. Fas. ii. 535.
    II. denoting along, in the direction of a track, road, or the like; niðr e. hálsinum, down the hill, Fms. iii. 192; út e. firði, stood out along the firth, i. 37; innar e. höllinni, Nj. 270; upp e. dal, Eb. 232; ofan e. dalnum, Nj. 34; ofan e. eyrunum, 143; upp e. eyrunum, 85; innar e. búðinni, 165; út e. þvertrénu, 202; ofan e. reykinum, Eb. 230; inn e. Skeiðum, 224; inn e. Álptafirði, id.; innar e. ísum, 236; inn e. ísum, 316; út e. ísnum, 236; út e. Hafsbotnum, Orkn. 1; e. endilöngu, from one end to another, Fms. x. 16; e. miðju, along the middle, vii. 89.
    2. metaph. after, according to; e. því sem vera ætti, Ld. 66; e. sið þeirra ok lögum, Fms. i. 81; e. þínum fortölum, ii. 32; hann leiddisk e. fortölum hennar, he was led by her persuasion, v. 30; gékk allt e. því sem Hallr hafði sagt, Nj. 256; gékk allt e. því sem honum hafði vitrað verit, all turned out as he had dreamed, Fms. ii. 231; e. minni vísan, i. 71.
    β. denoting proportion, comparison; þó eigi e. því sem faðir hans var, yet not like his father, Eg. 702; fátt manna e. því sem hann var vanr, few men in comparison to what he used to have, Sturl. ii. 253; þat var orð á, at þar færi aðrar e., people said that the rest was of one piece, Ld. 168.
    γ. with verbs denoting imitation, indulgence, longing after, etc.; lifa e. holdi sínu, to live after the flesh, Hom. 25; lifa e. Guði, 73; lifit e. mér, follow after me, Blas. 45; láta e. e-m, to indulge one; mæla e. e-m, to take one’s part, Nj. 26: breyta e. e-m, to imitate; dæma e. e-m, to give a sentence for one, 150; fylgja e. e-m, to follow after one, N. T.; herma e. e-m, to mimic one’s voice and gesture, as a juggler; mun ek þar e. gera sem þér gerit fyrir, I will do after just as you do before, Nj. 90; hann mælti e. ( he repeated the words) ok stefndi rangt, 35; leika e. e-m, to follow one’s lead; telja e., to grudge; langa e., to long after, Luke xxii. 15.
    δ. kalla, heita e. e-m, to name a child after one; kallaði Hákon eptir föður sínum Hákoni, Fms. i. 14; kallaðr e. Mýrkjartani móður-föður sínum, Ld. 108: lcel. now make a distinction, heita í höfuðit á e-m, of a living person, and heita e. e-m, of one deceased.
    III. denoting behind; fundusk e. þeim Írskar bækr, Irish books were found which they had left behind, Landn. (pref.), Fms. xi. 410; draga þik blindan e. sér, vi. 323; bera e-t e. sér, to drag behind one; hann leiddi e. sér hestinn, he led the horse after him, Eg. 766.
    β. as an adv., þá er eigi hins verra e. ván er slíkt ferr fyrir, what worse can come after, when such things went before? Nj. 34.
    2. but chiefly ellipt. or adverb.; láta e., to leave behind, Sturl. i. 60; sitja e., to sit, stay behind, Fms. i. 66; bíða e., to stay behind; vera e., Grett. 36 new Ed., Bs. i. 21; standa e., to stay behind, remain, be left, Fms. ii. 231, vi. 248; dveljask e., to delay, stop, Sturl. ii. 253; leggja e., to lay behind, but liggja e., to lie behind, i. e. be left, Karl. 439; eiga e., to have to do, Nj. 56; ef ekki verðr e., if naught remain behind, Rb. 126; skammt get ek e., þinnar æfi, I guess that little is left of thy life, Nj. 182; þau bjoggu þar e., they remained, stayed there. 25.
    B. WITH ACC., TEMP, after; vetri e. fall Ólafs, Eb. (fine); sextán vetrum e. dráp Eadmundar konungs …, vetrum e. andlát Gregorii, … e. burð Christi, Íb. 18; e. fall jarls, Eg. 297; e. verk þessi, Nj. 85: esp. immediately after, var kom e. vetr, spring came after winter, Eg. 260; hvern dag e. annan, one day after another, Hom. 158; ár e. ár, year after year, Rb. 292; dag e. dag, day after day, Fms. ii. 231; e. þat, or e. þetta, after that, Lat. deinde, deinceps, Nj. 151, Eb. 58, Bs. i. 5, etc. etc.; e. þingit, after the meeting, Eb. 108; e. sætt Eyrbyggja, 252.
    2. denoting succession, inheritance, remembrance, etc.; eptir in this sense is frequent on the Runic stones, to the memory of, after; hón á arf allan e. mik, Nj. 3; tekit í arf e. föður þinn, inherited after thy father, Fms. i. 256; ef skapbætendr eru eigi til e. bauga, i. e. to receive the weregild, Grág. ii. 184; þeir er sektar-fé eiga at taka e. þik, Nj. 230; tók konungdóm e. föður sinn, took the kingdom after his father, Fms. i. 2; Þorkell tók lögsögu e. Þórarinn, Thorkel took the speakership after Thorarin, Íb. ch. 5, cp. ch. 8, 10: metaph., vita þá skömm e. sik, to know that shame [ will be] after one, i. e. leave such a bad report, Ld. 222; skaði mikill er e. menn slíka, there is a great loss in such men, Eg. 93; hann fastaði karföstu e. son sinn, he fasted the lenten fast after his son’s death, Sturl. ii. 231; sonr … e. genginn guma, a son to succeed his deceased father, Hm. 71; mæla e. en, or eiga vígsmál (eptir-mál) e. e-n, to conduct the suit after one if slain, Nj. 254 (freq.), hence eptir-mál; eptir víg Arnkels vóru konur til erfðar ok aðildar, Eb. 194; í hefnd e. e-n, to revenge one’s death, Nj. 118; heimta gjöld e. menn sína, to claim weregild, Fms. viii. 199.
    β. the phrase, vera e. sig, to be weary after great exertion.
    II. used as adv. after; síðan e. á öðrum degi, on the second day thereafter, Hom. 116: síðan e., Lat. deinceps, Fms. x. 210; um várit e., the spring after, Eb. 125 new Ed.; annat sumar e., the second summer after, Nj. 14; annat haust e., Eb. 184; annan dag e., the second day after, Nj. 3; um daginn e., the day after, Fms. vii. 153, Bs. i. 21; næsta mánuð e., Rb. 126.
    β. by placing the adverb. prep. at the beginning the sense becomes different, later; e. um várit, later during the spring, Eb. 98.
    III. used adverb. with the relat. particles er, at; e. er, Lat. postquam, Grág. i. 10; e. at, id., K. Þ. K. 32.
    β. eptir á, afterward; the proverb, eptir (mod. eptir á) koma ósvinnum ráð í hug, the fool is wise too late, Vápn. 17, Fas. i. 98; eptir á, kvað hinn …, ‘ after a bit,’ quoth the …, (a proverb.)

    Íslensk-ensk orðabók > EPTIR

  • 20 HVAR

    * * *
    adv.
    1) where, in or at what place (h. vartu í nótt, eða h. er þitt heimili?); h. skulu vit á leita? where shall we search?;
    2) where, to what place, whither (sé ek nú, h. sök horfir);
    3) anywhere; hér framarr en h. annars staðar, here more than anywhere else;
    4) in each place (urðu þrjú þing í hverjum fjórðungi ok skyldu þingnautar eiga hvar saksóknir saman); hér ok h., here and there, now here now there; víðast h., in most places, in most instances; h. sem, wherever (h. sem hann fór);
    5) ever so, very; h. fjarri, ever so far, very far Off (ek ligg einn í húsi ok kerling mín, en h. fjarri öðrum mönnum); víðara h., ever so much farther (um allt Hálogaland ok þó víðara h.); h. meiri, ever more, much more (ek skal þó h. meiri stund á leggja).
    * * *
    adv. interrog. and indef., [Ulf. hwar = που; A. S. hwær; Old Scot. qubar; Engl. where; Germ. wo; Dan. hvor]:
    I. interrog. where? direct and indirect; in endless instances indirect after the verbs vita, sjá, heyra spyrja…, hvar, to know, see, hear, ask…, Vsp. 5, 22, Hm. i, Ýt., Höfuðl. 3; kveða á, hvar koma skal, Grág. i. 46; hvar við skyldi auka, Ib. 5; þeir fundu hvar upp var rekin kista Kveldúlfs, Eg. 129 and prose passim.
    β. followed by a subj., hvar viti? hvar hafi? hvar muni? Lex. Poët.
    γ. with a prep.; hvar skulum vit á leita, where shall we go and seek? Nj. 3; greina hvar þetta heyrir til, whereto, Fms. ii. 260.
    2. with the notion of whither; eigi vitum ver hvar hann for, N. G. L. i. 218; hvar hann skyldi stefna, Fas. iii. 543; sé ek nú hvar sök horfir, Hrafn. 11.
    3. with particles; hvar fyrir? wherefore? why? Fms. iv. 47; þeir spyrja, hvar til þessi svör skulu koma, i. 3, passim; hvar kvómu feðr okkrir þess (staðar understood) at…, hvar nema alls hvergi, Ísl. ii. 236; hvar landa ertu þess faeddr, where in the world art thou born? Lat. ubi terrarum? Fas. ii. 534.
    II. indef. anywhere; allir hlutir verða bjartari á glerinu í sólskini en hvar annarstaðar, Hom. 128; hér eru vötn verri en hvar annarstadar, Stj. 609; hér framar enn hvar annarstaðar, Fb. i. 236.
    2. in each place; urðu þrjú þing í hverjum fjórðungi ok skyldu þingu-nautar eiga hvar ( in each) saksóknir saman, Íb. 9; Duná ( Danube) kemr í sjau stöðum mikil hvar (IB seven arms, each of which is great) saman í sjó, Rb.; turturar eru fair hvar saman, Hom. 65.
    3. hvar sem, hvar es, and in old MSS. and poems contracted hvars, wheresoever; hvar sem hann for, hvar sem þeir kvámu, Fms. i. 62, vii. 21: with a local genitive, hvar lands er kom, wherever he came, Ód. 8; hvar þess er ( wheresoever that) maðr hefir þann eið unninn, Grág. i. 56; hvar landa sem þú ert, Fs. 23; hvar þess er aðrir taka fyrst arf, 191; hvar helzt, id., Hom. 155.
    4. hér ok hvar, here and there, now here now there, Nj. 142, Fms. i. 136, vii. 294, 301, 324, viii. 61, ix. 362, Sks. 566; víða hvar, far and wide, in many places; víðast hvar, in most places, in most instances, Skald. H. 3. 42, freq. in mod. usage.
    5. ever so, very; hvar fjarri, ever so far, very far off; en þegar er Arnljótr laust við geislinum þá var hann hvarr fjarri þeim, Ó. H. 153; honum kastaði mjök upp or húsunum svá hátt at hvar fjarri kom niðr, Sturl. i. 161 C, Orkn. 114; hann laust hann svá mikit högg at hann kom hvar fjarri niðr, El. 100; hugr þinn er mér h. fjarri, Stj. 417, Hom. (St.) 43: with a compar., um allt Hálogaland ok þó víðara hvar, in all H. and ever so much farther, Fas. ii. 504; hvar meiri, evermore; ek skal þó hvar meiri stund ( with ever more zeal) á leggja hennar mál en ek ætlaða, Fms. x. 106.
    III. relat. only in later writers, Dipl. v. 3, Mar. passim; hvar til (whereunto, to which) Bjarni bauð ekki fremr en áðr, Dipl. iii. 11.
    B. In COMPDS, intens. = ever, mostly in poetry: hvar-brigðr, adj. ever shifty, fickle, Fms. x. (in a verse). hvar-dyggr, adj. ever true, faithful, Lex. Poët. hvar-gegn, adj. ‘ever-gain,’ straightforward, upright, Fms. xi. 314 (in a verse). hvar-góðr, adj. ever good, Lb. 13. hvar-grimmr, adj. savage, Lex. Poët. hvar-kunnr, adj. ‘ever-known,’ famous, Hallfred. hvar-kvæntr, part. polygamous, having ‘a wife in every port;’ a rendering of ‘gentern procacissimam,’ of the Vulgate, Deut. xxviii. 50, Stj. 345. hvar-leiðr, adj. ‘ever-loathed,’ detested, Hkv. i. hvar-lofaðr, adj. ever praised, Geisli 16. hvar-mikill, adj. ever great, Clem. 47.

    Íslensk-ensk orðabók > HVAR

См. также в других словарях:

  • Old Norse morphology — This article is part of a series on: Old Norse Dialects …   Wikipedia

  • spüren — Vsw std. (8. Jh.), mhd. spür(e)n, ahd. gispurren, spurien Stammwort. Aus g. * spur ija Vsw. nachspüren , auch in anord. spyrja, ae. spyrian. Eigentlich die Spur verfolgen (zu Spur), dann auf andere Wahrnehmungsarten übertragen. Adjektiv: spürbar; …   Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache

  • speer — Spere Spere, v. i. [AS. spyrian to inquire, properly, to follow the track; akin to D. speuren, G. sp[ u]ren, Icel. spyrja. [root]171. See Spoor.] To search; to pry; to ask; to inquire. [Prov. Eng. & Scot.] [Written also {speer}, {speir}.]… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • speir — Spere Spere, v. i. [AS. spyrian to inquire, properly, to follow the track; akin to D. speuren, G. sp[ u]ren, Icel. spyrja. [root]171. See Spoor.] To search; to pry; to ask; to inquire. [Prov. Eng. & Scot.] [Written also {speer}, {speir}.]… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Spere — Spere, v. i. [AS. spyrian to inquire, properly, to follow the track; akin to D. speuren, G. sp[ u]ren, Icel. spyrja. [root]171. See Spoor.] To search; to pry; to ask; to inquire. [Prov. Eng. & Scot.] [Written also {speer}, {speir}.] Jamieson.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Grammaire islandaise — La grammaire islandaise désigne l ensemble des règles permettant l expression d un sens en islandais. L’islandais est une langue flexionnelle qui a quatre cas : nominatif, accusatif, datif et génitif. Les noms peuvent être un de trois genres …   Wikipédia en Français

  • speer — /spear/, v.i., v.t. Chiefly Scot. to ask; inquire. Also, speir, spier. [bef. 900; ME speren, spiren, OE spyrian to make tracks, trace, ask about; c. G spüren, ON spyrja to ask; akin to SPOOR] * * * …   Universalium

  • i-Umlaut — Vokale   vorne   zentral   hinten …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»